فیزیک کوانتوم به همراه نظریه نسبیت اینشتین دو نظریه انقلابی و مهم فیزیک هستند که در قرن بیستم متولد شدند. فیزیک کوانتوم به طور عمده به دنیای ذرات زیراتمی مرتبط است. مکانیک کوانتومی به بررسی رفتار و برهمکنش بین ذرات بنیادی میپردازد. پدیدههای عجیبی مانند «درهمتنیدگی کوانتومی»، «مسأله اندازهگیری و فروپاشی تابع موج»، «علیت معکوس»، آزمایشهای مختلف نظیر آزمایش ذهنی «گربه شرودینگر» و غیره در مکانیک کوانتومی مطرح هستند که توضیح آنها بسیار بحثبرانگیز هستند. از طرفی تفسیر غالب از فیزیک کوانتومی که توسط «نیلز بوهر» و گروهش در دانشگاه کپنهاگ دانمارک ترویج یافته که به «تفسیر کپنهاگی» از مکانیک کوانتوم مشهور است منتقدان جدی دارد. برخی معتقدند که این تفسیر توضیح بنیادینی از ذات ماده ارائه نمیدهد و صرفا پیشبینیهای درستی ارائه میدهد. در واقع مدافعان تفسیر کپنهاگی میگویند که چون این رویکرد «کار میکند» و با آن میتوان نتایج آزمایشگاهی خوبی بدست آورد پس باید از آن استفاده کرد. منتقدان از اینکه صرفا چون کوانتوم کپنهاگی کار میکند پس همین کافی است خوشنود نیستند و بحث میکنند که مسائلی چون فروپاشی تابع موج و عدم قطعیت و غیره را باید طور دیگری توضیح داد. در طی یک قرن اخیر تلاشهایی برای ارائه نظریهای دقیقتر که نقاط ضعف کوانتوم کپنهاگی را نداشته باشد و یا تفسیر بنیادیتر و بهتری ارائه دهد انجام شده است. از جمله «تفسیر چندجهانی» که توسط هیو اورت مطرح گردید یا رویکرد موج هدایتگر (Pilot wave) که توسط لویی دوبروی و دیوید بوهم مطرح گردیدند.
در این نوشتار قصد داریم برخی از کتابها و منابع فارسی و انگلیسی در سطوح مختلف برای عموم و دانشجویان معرفی نمائیم. اگر مواردی را دیدید که فراموش کردهایم ذکر کنیم لطفا از طریق صفحه تماس با من اطلاع دهید تا اضافه نمائیم.
کتابهای فیزیک کوانتوم برای عموم به زبان فارسی
- فیزیک کوانتومی به زبان ساده/ نوشته: آلیستر ای.ام.رای/ ترجمه: دکتر علی آهنج/ انتشارات: سبزان
کتاب کوانتوم در چند دقیقه/ نوشته: جما لاوندر/ ترجمه: حسن فتاحی/ انتشارات: گوتنبرگ
- سرگذشت کوانتوم/ نوشته: جیم بگوت/ ترجمه: محمدعلی جعفری/ انتشارات: مازیار
- چگونه (چرا) با سگم از فيزيک کوانتوم میگويم؟ / نوشته: چاد اورزل/ ترجمه: ساناز حقگو/ انتشارات: مازیار
- نظریه کوانتومی/ اثر: جان پاکینگ هرن/ ترجمه: حسین معصومی همدانی/ نشر فرهنگ معاصر
- دنیای کوانتوم/ اثر آلیسون جرج/ ترجمه: محمدحسین نیری/ انتشارات: سبزان
- تاس اینشتین و گربه شرودینگر/ اثر: پل هالپرن/ ترجمه: فاطمه همتیان/ ناشر: سبزان
- چیستی حیات و کوانتوم/ اثر: جیم الخلیلی/ انتشارات: بهجت
- هلگولند/ اثر: کارلو روولی/ ترجمه: سمانه نوروزی/ انتشارات: چترنگ
- مکانیک کوانتومی/ اثر: جیم الخلیلی/ ترجمه: ابوالفضل حقیری قزوینی/ انتشارات: علم
- معمای بینهایت (نظریه میدان کوانتومی و پژوهشی در نظم عالم)/ اثر: فرانک کلوز/ ترجمه: تورج حوری/ نشر: مازیار
- کوانتوم (حکایت تولد و حیاتی شگفت) / اثر: بنش هوفمان/ ترجمه: بهرام معلمی/ انتشارات: مازیار
- چه چیزی واقعی است؟ (جست و جویی بی پایان در معنای فیزیک کوانتوم)/ اثر: آدام بکر/ ترجمه: عهدیه عبادی/ انتشارات: سایلاو
- ذره در پایان گیتی/ اثر: شون کرول/ ترجمه: رامین رامبد/ انتشارات: مازیار
- فیزیک ذرات (راهنمایی برای مبتدیان)/ اثر: برایان آر مارتین/ ترجمه: یاشار مجتهدزاده/ انتشارات: سبزان
- کوانتوم، فلسفه و خدا/ اثر: جانر تاسلامان/ ترجمه: شیما حاجی حسینی/ نشر: سایلاو
- دومین انقلاب کوانتومی/ اثر: لارس یائگر/ ترجمه: فواد قاسمی/ انتشارات: مازیار
- چیزی عمیقا پنهان/ اثر: شون کرول/ نشر مازیار
کتابهای پیشرفته فیزیک کوانتوم به زبان فارسی
- فیزیک کوانتومی/ نوشته: استیون گاسیوروویچ/ نشر دانشگاهی
- آشنایی با مکانیک کوانتومی/ نوشته: دیوید جی. گریفیث/ ترجمه: حمیدرضا مشفق/ نشر دانشگاهی
- مکانیک کوانتومی: مفاهیم و کاربردها/ نوشته: نورالدین زتیلی/ ناشر: نیاز دانش
- مکانیک کوانتومی/ ریچاردل لایبوف/ ناشر: دانشگاه تربیت معلم
- مکانیک کوانتومی نوین/ نوشته: جی. جی. ساکورایی/ انتشارات گوتنبرگ
- مکانیک کوانتومی/ نوشته: کلود کوهن- تانوجی/ مرکز نشر دانشگاهی
کتابهای تخصصی دانشگاهی فیزیک کوانتوم (به زبان انگلیسی)
- Principles of Quantum Mechanics/ by Ramamurti Shankar
Lectures on Quantum Mechanics/ by Steven Weinberg
- Mastering Quantum Mechanics: Essentials, Theory, and Applications/ by Barton Zwiebach
- Quantum Mechanics/ by Albert Messiah
Quantum Mechanics and Path Integrals/ by Richard Feynman
The Principles of Quantum Mechanics/ by Paul Dirac
Foundations of Quantum Mechanics: An Exploration of the Physical Meaning of Quantum Theory/ by Travis Norsen
Quantum Mechanics: The Theoretical Minimum/ by Leonard Susskind
A Modern Approach to Quantum Mechanics/ by S. Townsend
The Problem of Time/ by Edward Anderson